W 2023 r. koleją przewieziono o 6,8% (16,9 mln ton) mniej towarów w porównaniu do roku poprzedniego. Zrealizowana praca przewozowa wyniosła 61,6 mld tonokilometrów, czyli o 1,4% mniej niż w 2022 r. Miniony rok to czas znacznego spowolnienia gospodarczego, spadających dochodów realnych i wzrostu inflacji. Miało to negatywny wpływ na popyt na towary konsumpcyjne, co z kolei wpłynęło na spadek popytu na transport i przeładunek towarów.
Bardzo podobnie jak w roku poprzednim, w 2023 r. surowce energetyczne oraz rudy metali i kruszywa, a także produkty rafinacji ropy naftowej oraz koks i brykiet stanowiły większość, bo 73,4% towarów przewiezionych w Polsce koleją (w 2022 r. ładunki te stanowiły 73,3%). Najwięcej przewieziono ładunków z grupy węgiel kamienny i brunatny, ropa naftowa oraz gaz ziemny. Jej udział w masie i pracy przewozowej wyniósł odpowiednio 33,1% oraz 24,6%, co w stosunku do 2022 r. oznacza spadek o 2,2 punktu procentowego w masie i o 1,8 punktu procentowego w pracy przewozowej. Drugą pod względem wielkości grupą ładunków była, podobnie jak w 2022 r., grupa rudy metali i inne produkty górnictwa i kopalnictwa. Jej udział w masie wyniósł 26,4%, a w pracy przewozowej 24,5%. To wzrost odpowiednio o 0,4 punktu procentowego w masie oraz spadek o 1,1 punktu procentowego w pracy przewozowej w stosunku do 2022 r. Surowce energetyczne oraz rudy metali i kruszywa stanowiły w 2023 r. większość przewiezionych towarów, odpowiadając za blisko 60% masy i 49% wykonanej pracy przewozowej.
W 2023 r. drugi rok z rzędu wzrósł przewóz w grupie towarów produkty rolnictwa, łowiectwa i leśnictwa; ryb i pozostałych produktów rybołówstwa i rybactwa. Nie był to wzrost tej skali, co w 2022 r. (wówczas wzrost według masy przewiezionych towarów i według wykonanej pracy przewozowej przekraczał 100%), lecz przewozy ładunków z tej grupy zdecydowanie utrzymywały się na wysokim poziomie, który nigdy wcześniej nie był notowany (łącznie 7,3 mln ton, co w porównaniu do 2022 r. oznacza wzrost o 0,6 mln ton). Szczególnie w podgrupie zboże odnotowano znaczący wzrost przewozów z 4,1 mln ton do 5,6 mln ton (wzrost o 36,8%). Przełożyło się to na wzrost udziału samego zboża w strukturze wszystkich przewożonych towarów z 1,6% do 2,4%.
Sytuacja w ostatnich dwóch latach bardzo wpłynęła na strukturę towarów przewożonych koleją w Polsce. W 2022 r. w przewozach kolejowych priorytetem objęte zostały przewozy dwóch grup produktów – węgla kamiennego i zboża. W 2023 r., kiedy odpowiednie zapasy węgla zostały zapewnione, zaobserwowaliśmy spadek w przewozach tego surowca z 86,3 mln ton do 75,5 mln ton. W przypadku przewozu zbóż drugi rok z rzędu mamy do czynienia ze wzrostem – wynika on z konieczności opróżnienia zapełnionych w 2022 r. magazynów i skierowania dużych mas tego towaru na eksport – komentuje dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego.
źródło: Urząd Transportu Kolejowego
